Veelgestelde vragen

• Het publiek sensibiliseren aangaande de veiligheid en de criminaliteitspreventie;
• Burgers informeren om het veiligheidsgevoel te verhogen en de bevoegde diensten informeren en de problemen op het vlak van veiligheid, milieu en het wegennet aan deze diensten signaleren;
• Automobilisten informeren over het hinderlijk of gevaarlijk karakter van verkeerd parkeren en hen sensibiliseren met betrekking tot het algemeen reglement op de politie van het wegverkeer en het correct gebruik van de openbare weg, alsook kinderen, scholieren, gehandicapten en ouderen helpen bij het veilig oversteken;
• Toezicht uitoefenen op personen met het oog op het verzekeren van de veiligheid bij evenementen georganiseerd door de overheid;
• Ontradend aanwezig zijn ter preventie van conflicten tussen personen, met inbegrip van de geweldloze tussenkomst bij vaststelling van verbale conflicten tussen personen;
• Schoolgaande kinderen begeleiden die zich in groep, te voet of per fiets, van thuis naar hun school begeven en omgekeerd.

U kunt al deze informatie terugvinden op deze pagina: Opdrachten en werkterrein | BeSafe.

Het is van belang het onderscheid te maken tussen een foto nemen waarbij persoonlijke gegevens kunnen worden verwerkt en een foto waarbij dit niet het geval is.

1- Betreft een foto waarbij GEEN persoonlijke gegevens worden verwerkt:

Gemeenschapswachten mogen een foto nemen in het kader van hun uit te voeren takenpakket (bijv. een foto van vandalisme aan straatmeubilair, losliggende tegels in het trottoir, vernieling aan verkeersborden,…).

2- Betreft een foto waarbij persoonlijke gegevens worden verwerkt:

Gemeenschapswachten mogen een foto nemen indien dit gelieerd is aan hun takenpakket.

• Aldus kan een gemeenschapswacht-vaststeller een foto nemen in het kader van vaststellingen die kunnen leiden tot gemeentelijke administratieve sancties, bijvoorbeeld het nemen van een foto van een kentekenplaat bij vaststellingen van inbreuken bij stilstaan en parkeren.
• Echter, voor een gemeenschapswacht die geen vaststeller is, is het niet noodzakelijk een foto te nemen waarin sprake is van persoonsgegevens aangezien dit niet aansluit bij hun specifiek takenpakket.

In ieder geval dient bij het nemen van een foto waarbij persoonsgegevens worden verwerkt steeds de GDPR-regelgeving in acht te worden genomen. Dit wil zeggen dat specifieke maatregelen dienen te worden genomen door:

• De gemeente (bijvoorbeeld: in het gemeentereglement melding maken in welke context gemeenschapswacht-vaststellers een foto mogen nemen, beveiliging van bestanden, het informeren van burgers met betrekking tot verwerking van de foto, enz…)
• De gemeenschapswacht-vaststeller (bijvoorbeeld: het principe van minimalisering – enkel een foto nemen van dat wat relevant is, enz…)

Voor foto’s van personen dient rekening te worden gehouden met het feit dat dit biometrische gegevens kunnen uitmaken, waarvan de verwerking in het kader van de huidige privacyreglementering nog aan stringentere voorwaarden is onderworpen.

De gemeenschapswacht(-vaststeller) die zijn kaart verliest, geeft dit door aan zijn verantwoordelijke binnen de gemeente.

De gemeente dient de ADVP hiervan in te lichten zodat een nieuwe kaart kan worden aangemaakt. 

Gezien een gemeenschapswacht(-vaststeller) enkel zijn activiteiten kan uitoefenen wanneer hij in het bezit is van een geldige identificatiekaart, wordt aangeraden om dit zo snel mogelijk te doen.

Enkel indien deze personen de recyclageopleiding - voorzien in de artikelen 2, § 1 en 4 § 1 van het KB van 21 december 2013 tot vaststelling van de minimumvoorwaarden inzake selectie, aanwerving, opleiding en bevoegdheid van de ambtenaren en personeelsleden die bevoegd zijn tot vaststelling van inbreuken die aanleiding kunnen geven tot de oplegging van een gemeentelijke administratieve sanctie - binnen de twee jaar van het in werking treden van de wet van 24 juni 2013 met betrekking tot de gemeentelijke administratieve sancties gevolgd te hebben (dus voor 1/1/2016).

Ja, zij kunnen een visuele controle uitoefenen, maar in geen geval mogen zij het voertuig ‘aanraken’ door bijvoorbeeld aan de deurklinken te voelen.  

Nee. 
Het opruimen van zwerfvuil behoort niet tot de basistaken van de gemeenschapswachten. In de strijd tegen zwerfvuil/sluikstort worden wel gemeenschapswachten ingezet. Volgende taken  kunnen zij in dit geval uitoefenen: aanwezigheidsfactor-sociale controle, mensen aanspreken wanneer zij sluikstorten/zwerfvuil gooien, soms  GAS uitschrijven in kader van administratieve  sanctie (gemeenschapswacht-vaststeller). 
In ieder geval zijn de gemeenschapswachten een tussenschakel en gaan zij wanneer ze dergelijke praktijken vaststellen dit rapporteren naar de bevoegde diensten. 
 

• Nee, enkel een gemeenschapswacht-vaststeller mag een identiteitsbewijs opvragen.

  De wetgeving voorziet dat een identiteitscontrole enkel mag uitgevoerd worden door een gemeenschapswacht-vaststeller, en dit enkel bij een betrapping op heterdaad van het stellen van feiten die aanleiding kunnen geven tot een gemeentelijke administratieve sanctie. Ingeval van weigering, is het gebruik van dwang uitgesloten. Deze bevoegdheid komt enkel aan leden van de politiediensten toe. Bijgevolg is het op zo een moment de juiste werkwijze om de politie te contacteren.

De  gemeenschapswacht beschikt uitsluitend over dezelfde bevoegdheden tot het gebruiken van dwang of geweld die elke burger werden toegekend. 

Voor alle duidelijkheid, de gemeenschapswacht kan, met uitzondering van de wettige verdediging en het burgerarrest, nooit dwang of geweld uitoefenen tijdens  de uitoefening van zijn/haar ambt. 
 

Het is niet toegelaten gemeenschapswachten in te zetten als seingever. Hiervoor zijn in de regelgeving twee argumenten terug te vinden:

In de omzendbrief PREV 32 wordt verduidelijkt welke opdrachten al dan niet begrepen moeten worden onder de opdracht  “het informeren van bestuurders over het hinderlijk of gevaarlijk karakter van het verkeerd parkeren en hen sensibiliseren met betrekking tot het algemeen reglement op de politie van het wegverkeer en het correct gebruik van de openbare weg, alsook het helpen van kinderen, scholieren, gehandicapten en ouderen bij het veilig oversteken”. Hierin wordt uitdrukkelijk gesteld dat het inzetten als signaalgevers tijdens bijvoorbeeld wielerwedstrijden niet onder deze opdracht valt. 

Bovendien kunnen gemeenschapswachten niet worden ingezet bij een evenement dat uitsluitend wordt georganiseerd door een andere organisator dan de overheid. De private organisator moet dan voor alle plaatsen waar dit evenement georganiseerd wordt een beroep doen op private bewakers. 
 

In PREV  32 staat onder het punt waar uitleg gegeven wordt bij de opdrachten van gemeenschapswachten - sensibiliseren van het publiek aangaande de veiligheid en de criminaliteitspreventie - het volgende met betrekking tot inbraakpreventie:

"Sensibilisatie tegen inbraak: sensibiliseren van burgers met betrekking tot organisatorische maatregelen die zij kunnen nemen om het risico slachtoffer te worden van inbraak te verkleinen; o.a. ter gelegenheid van informatiestands op beurzen, informatieavonden, enz. Echter, het geven van een uitgebreid diefstalpreventie-advies aan huis bij particulieren, of in een handelszaak, behoort niet tot het takenpakket van de gemeenschapswachten maar tot de opdrachten van de erkende diefstalpreventieadviseur."

Daarnaast behoren private plaatsen niet tot het werkterrein van de gemeenschapswachten.

Gemeenschapswachten mogen dus tips geven om inbraak te voorkomen in het kader van sensibiliseringsacties maar mogen tijdens hun functie geen uitgebreid diefstalpreventie-advies geven.