Wat is een bijzondere veldwachter?
De term “bijzondere veldwachter” vallen alle personen die zijn aangesteld op basis van artikel 61 van het Veldwetboek. Op grond van dit artikel worden onder meer de bijzondere veldwachters, de domeinwachters, de provinciale wachters, de beëdigde jachtwachters en private boswachters aangesteld. De enige juiste benaming voor al deze functies is: bijzondere veldwachter.
Er zijn drie hoofdtypes:
Jachtwachters (toezicht op de jachtrechten van de aansteller);
Visserijwachters (toezicht op de visrechten van de aansteller, voornamelijk in Wallonië);
Domeinwachters (zoals provinciale domeinwachters, zij houden toezicht op eigendommen, gebouwen, domeinen en sites van de aansteller).
De bijzondere veldwachter speelt een sleutelrol in de bescherming van de openbare orde en de natuur. Tegelijk is men een brug tussen de privéterreineigenaar, de lokale overheden en de landelijke gemeenten.
Hoe herken je een bijzondere veldwachter?
Wat zijn de taken van een bijzondere veldwachter?
- Dieren waarop gejaagd of gevist wordt beschermen, door jacht- en visvergunningen te controleren
- Processen-verbaal opstellen bij niet-naleving van de wet op de jacht en de riviervisserij of bij inbreuken op private eigendommen
- Sensibiliseren van burgers om respect te hebben voor het milieu door hen te wijzen op wat wel en niet mag in landelijke en bosgebieden
- Bijdragen aan natuurbescherming door hun aanwezigheid op het terrein
Toezicht in landelijke ruimtes: Ze patrouilleren op het platteland, in bossen en natuurgebieden om overtredingen te voorkomen en schadelijk gedrag te ontmoedigen.
Milieubescherming: Ze zorgen voor het behoud van ecosystemen en de bescherming van dier- en plantensoorten. Ze helpen milieudelicten zoals stroperij, sluikstorten en vervuiling te bestrijden.
Ze komen tussen bij geschillen tussen buren of problemen met betrekking tot het grondgebruik, door de dialoog en het zoeken naar minnelijke oplossingen aan te moedigen.
Ze houden toezicht op de naleving van de regelgeving met betrekking tot de jacht, de visserij en het beheer van natuurlijke hulpbronnen, en helpen zo de biodiversiteit in stand houden. Hun optreden helpt om evenwichtige ecosystemen in stand te houden en bedreigde soorten te beschermen.
Hun preventieve aanwezigheid heeft ook een ontradend effect bij vandalisme, beschadiging of illegaal gedrag.
Hoe wordt een bijzondere veldwachter aangesteld?
Bijzondere veldwachters zijn aangesteld (of aangenomen) door een aansteller, zijnde: een particulier, een jagersvereniging of wildbeheereenheid (WBE), een natuurgroepering of ook een openbare instelling (zoals universiteit, OCMW, provincie of gemeente). Ze houden toezicht op landelijk gelegen eigendommen, terreinen, bossen en/of jachtgebieden van hun aansteller. Ze zijn belast met het bewaken van de rechten van hun aansteller. Sommigen helpen ook bij het onderhoud van de bossen of kleine landschapselementen en bijvoederen van wild in de winter.
Behalve de provinciale veldwachters zijn ze doorgaans geen ambtenaren. Bijzondere veldwachters zijn officieren van gerechtelijke politie met beperkte bevoegdheden, beëdigd door de vrederechter.
Als officier gerechtelijke politie met beperkte bevoegdheden is de bijzondere veldwachter bevoegd om op het hun toegewezen grondgebied misdrijven gepleegd tegen de rechten van hun aanstellers op te sporen en te verbaliseren. Daarnaast kunnen zij, in hun aanstellingsgebied, in bepaalde situaties en naar gelang hun bevoegdheden, worden opgevorderd om bijstand te leveren aan de politie.
Strikte voorwaarden
Niet iedereen kan bijzondere veldwachter worden. Zo mag men niet terzelfdertijd een politiek mandaat uitoefenen, of politieagent zijn, of het beroep van privédetective of dat van wapenhandelaar uitoefenen.
De bijzondere veldwachter mag evenmin zelf jagen of vissen op het gebied waarop hij is aangesteld en hij mag geen bloed- of aanverwant zijn tot in de derde graad met zijn aansteller of met de jacht- of visrechthouders die op het gebied jagen of vissen.
De bijzondere veldwachter werkt nauw samen met de politie en het ANB (Agentschap voor Natuur en Bos) of het Département de la Nature et des Forêts (DNF).
De campagne Wederzijds Respect
Bijzondere veldwachters beschermen onze natuur en omgeving. Ze werken nauw samen met gerechtelijke en bestuurlijke overheden. Ze spelen een belangrijke rol in het behoud van onze ecosystemen. De FOD Binnenlandse Zaken heeft een sensibiliseringscampagne gelanceerd om de veiligheidsberoepen, waaronder de bijzondere veldwachter, beter bekend te maken bij de burgers.
De campagne Wederzijds respect heeft als doel de banden tussen burgers en veiligheidsprofessionals te versterken. Het vertrouwen tussen de burger en de veiligheidsberoepen verhogen door te focussen op verbinding is het belangrijke idee achter de campagne Wederzijds Respect. Kennis en meer vertrouwen leiden immers tot meer respect. Een meer respectvolle relatie draagt bij tot een vermindering van agressie en geweld tussen burgers en veiligheidsberoepen.
Via deze link vind je meer informatie over deze campagne en de verschillende initiatieven die zijn ontwikkeld door de AD Veiligheid en Preventie, in samenwerking met haar partners, om de relatie tussen de burger en de veiligheidsberoepen te verbeteren..
Statuut
Hier lees je meer informatie over het statuut van bijzondere veldwachters, de erkenningsvoorwaarden en de opleiding.
Nieuw ministerieel besluit tot uitvoering van het gewijzigde statuut van de bijzondere veldwachters
Het ministerieel besluit (MB) van 10 juli 2019 tot uitvoering van het koninklijk besluit van 10 september 2017 tot regeling van het statuut van de bijzondere veldwachters werd bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad op 23 juli 2019. Deze tekst strekt ertoe het ministerieel besluit van 20 december 2007 dat het voorgaande koninklijk besluit van 8 januari 2006 tot regeling van het statuut van de bijzondere veldwachters uitvoerde, te vervangen.
Nieuw koninklijk besluit
Het koninklijk besluit van 8 juli 2019 tot wijziging van het koninklijk besluit van 10 september 2017 tot regeling van het statuut van de bijzondere veldwachters werd eveneens bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad op 23 juli 2019. Deze tekst versoepelt de vereiste betreffende de kleuren van de uniformen en de emblemen van de bijzondere veldwachters bepaald door een strikte kleurcode. Er wordt voortaan verduidelijkt dat het uniform of het embleem groen moet zijn, zoals bepaald door de kleurcode, of groen dat dit het dichtst benadert. Tot slot beoogt deze tekst met name de leden van de algemene inspectie van de federale politie en van de lokale politie in de onverenigbaarheidsregels, evenals de leden van de politie- en inlichtingendiensten.
Het koninklijk besluit van 10 september 2017 strekt ertoe verduidelijkingen en praktische wijzigingen aan te brengen aan de organisatie van de sector. Deze tekst trad in werking op 20 oktober 2017 en vervangt het koninklijk besluit van 8 januari 2006 dat tot dan het statuut van de bijzondere veldwachters regelde.
Voorwaarden en verlenging van de erkenning
De erkenning, de erkenningsvoorwaarden en de verlenging van de erkenning (art. 2, 3, 6-12)
De erkenning wordt gegeven aan de bijzondere veldwachter voor een duur van vijf jaar en kan verlengd worden. Ze kan eveneens ingetrokken worden in geval van niet-naleving van de reglementaire voorwaarden.
De voorwaarden om als bijzondere veldwachter te kunnen worden erkend, werden ruimschoots behouden, maar wel uitgebreid en aangepast.
- De veroordelingen wegens inbreuken op de wetgeving betreffende de politie over het wegverkeer, vormen niet langer systematisch een obstakel om een erkenning te krijgen.
- De onverenigbaarheid met de uitoefening van functies in een politie- of inlichtingendienst blijft behouden, maar de voorheen vereiste periode van vijf jaar tussen de uitoefening van die activiteiten, werd opgeheven om de overgang van de ene naar de andere sector te vergemakkelijken.
- De bijzondere veldwachters mogen, in de loop van de drie laatste jaren, geen voorwerp hebben uitgemaakt van een beslissing tot schorsing of intrekking van het recht op het voorhanden hebben van een wapen.
- De vereiste van het slagen voor de basisopleiding voor de erkenning blijft behouden.
De lijst van documenten die voorgelegd moeten worden bij de aanvraag van een erkenning, werd gerationaliseerd en geactualiseerd.
- Het getuigschrift van goed zedelijk gedrag werd vervangen door het uittreksel uit het strafregister.
- Eén enkele verklaring op erewoord is noodzakelijk om te bewijzen dat voldaan is aan bepaalde erkenningsvoorwaarden (voorheen was één verklaring per desbetreffende voorwaarde nodig (niet-uitoefening van een politiek mandaat, onverenigbaarheid met de uitoefening van functies van privé-detective, bewakingsagent, ...)).
De erkenning kan verlengd worden voor een nieuwe periode van vijf jaar, via een lichtere procedure en enkel wanneer men geslaagd is voor de bijscholingscursus in de loop van de twee jaar vóór het verstrijken van de lopende erkenning. Het verlengingsdossier moet ten laatste twee maanden vóór het verstrijken van de erkenning ingediend worden.
Opleiding
De opleiding en de bijscholing (art. 4, 9-10, 20-28)
Het slagen voor de basisopleiding is nog steeds noodzakelijk om de eerste erkenning te bekomen. De kandidaat-bijzondere veldwachter mag reeds deelnemen aan de opleiding, ook al beschikt hij/zij nog niet over een benoeming van een aansteller. Zo wordt vermeden dat de opleidingstijd een vertraging zou veroorzaken bij de opvolging van een bijzondere veldwachter die zijn/haar activiteiten zou stopzetten.
De gouverneur staat in voor een voorafgaande controle van de minimale erkenningsvoorwaarden alvorens de kandidaat de toelating te geven om de opleiding te volgen (nationaliteit en betrouwbaarheid). Deze maatregel strekt ertoe te voorkomen dat kandidaten hun tijd in een opleiding steken zonder uiteindelijk de erkenning te kunnen krijgen.
In de loop van de twee jaar voorafgaand aan de verlenging van een erkenning moet de bijzondere veldwachter een bijscholing volgen en daarvoor geslaagd zijn. De bedoeling daarvan is dat de organisatie van de bijscholingscursussen door de opleidingsinstellingen vlotter zou verlopen.
Tot slot wordt in het nieuwe koninklijk besluit een duidelijker onderscheid gemaakt tussen de opleidingsinstelling en de opleidingscommissie.
Uitrusting
De uitrusting (art. 13-19)
De legitimatiekaart is nu gelinkt aan de erkenning en aan de geldigheidstermijn ervan.
In geval van wijziging van aansteller en van gebied kan een nieuwe legitimatiekaart uitgereikt worden die enkel het einde van de periode van erkenning betreft.
Het uniform en het embleem zijn nog steeds verplicht. De groene kleuren ervan worden voortaan reglementair bepaald door een CMYK-kleurencode, of groen dat dit het dichtst benadert.
Wetgeving
Consulteer de tekst van het koninklijk besluit.
Aanvullende informatie
Aantal veldwachters in België:
In Wallonië: 466. Verdeling per provincie: 97 in Luxemburg, 166 in Namen, 81 in Luik, 37 in Waals-Brabant, 85 in Henegouwen.
In Vlaanderen: ongeveer 300
Totaal in België: ongeveer 800 bijzondere veldwachters.
In hun opleiding van 80u wordt conflictbeheer aangeleerd door middel van rollenspellen.
Welke instantie is burgerrechtelijk aansprakelijk voor schadelijke handelingen veroorzaakt aan anderen door een bvw? Met name wanneer wordt hij aangesteld door een aansteller?
In Wallonië : Wanneer de bijzondere veldwachter op basis van een arbeidsovereenkomst wordt aangesteld door een aansteller, wordt hij aangesteld als ‘bosarbeider’ en moet de aansteller verzekerd zijn tegen arbeidsongevallen. In het kader van zijn mandaat om het grondgebied te bewaken en te beheren, is de veldwachter zelf burgerrechtelijk aansprakelijk voor zijn handelingen als hij schade toebrengt aan anderen. Bij veroordeling wordt de straf of boete verdubbeld als beëdigde en kan dit leiden tot de intrekking van de legitimatiekaart.
