Mobiele bewakingscamera's

De camerawet beperkt het gebruik van mobiele bewakingscamera's tot specifieke gevallen.  Buiten deze bij wet voorziene situaties mag er geen gebruik worden gemaakt van mobiele bewakingscamera's in het kader van de camerawet.

In de niet-besloten plaatsen

De mogelijkheid om mobiele bewakingscamera's te gebruiken in de niet-besloten plaatsen is zeer beperkt.  Het moet gaan om

• mobiele ANPR-bewakingscamera's (voor automatische nummerplaatherkenning) (het gaat over ANPR-camera's gemonteerd op voertuigen of moto's);
• gebruikt door of in opdracht van de gemeentelijke overheden;

• voor 2 doeleinden:

  • voorkomen, vaststellen of opsporen van overlast in de zin van artikel 135 van de nieuwe gemeentewet, in het kader van artikel 3, 3°, van de wet van 24 juni 2013 betreffende de gemeentelijke administratieve sancties; 
    Het gaat over inbreuken van stilstaan en parkeren en andere verkeersovertredingen die bestraft worden met gemeentelijke administratieve sancties (GAS);

  • toezien op de naleving van de gemeentelijke reglementen inzake betalend parkeren à het gaat over retributiereglementen voor betalende parkings.

Waarom "in opdracht van de gemeentelijke overheden"?

Het gebeurt dat de gemeenten, voor de controle van het betalend parkeren, een private beveiligingsonderneming inschakelen of voor deze controle een concessie geven aan een rechtspersoon of natuurlijke persoon.  In deze mogelijkheid is voorzien door de wet tot regeling van de private en bijzondere veiligheid (artikel 3, 10°; artikel 25). 

• In die gevallen zullen de mobiele bewakingscamera’s worden gebruikt “in opdracht van” de gemeentelijke overheden, door een derde. Maar ook al betreft het een derde, toch zal de gemeentelijke overheid daaraan niet vreemd zijn aangezien er een akkoord is tussen deze overheid en de onderneming die dit betalend parkeren controleert.

In de praktijk, wie mag deze mobiele ANPR-camera's gebruiken?

Niet al het gemeentepersoneel is gemachtigd om deze mobiele ANPR-camera's te gebruiken. De wet voorziet uitdrukkelijk dat het gebruik ervan slechts kan worden toevertrouwd aan het bij wet aangewezen personeel om vaststellingsopdrachten uit te voeren, binnen hun bevoegdheidsgrenzen.

• Voor de overlast inzake wegverkeer die worden bestraft met GAS, zal het moeten gaan over vaststellende ambtenaren bedoeld in artikel 21 van de wet van 24 juni 2013 betreffende de gemeentelijke administratieve sancties, in het bijzonder paragraaf 4.
• Er is geen sprake van dat bewakingsagenten vaststellingen doen voor de GAS, hen kunnen alleen de controle op de naleving van een retributiereglement inzake betalend parkeren worden toevertrouwd. 

Voorafgaande formaliteit: positief advies van de gemeenteraad

Net zoals voor de vaste camera's zal de verwerkingsverantwoordelijke, een aanvraag moeten indienen bij de gemeenteraad om zijn positief advies te verkrijgen, alvorens mobiele ANPR-camera's te kunnen inzetten voor de bovenvermelde doeleinden.

• De verwerkingsverantwoordelijke preciseert in zijn aanvraag de bijzondere gebruiksdoeleinden van de mobiele ANPR-camera's, de gebruiksperimeter ervan (kan samenvallen met het volledige grondgebied van de gemeente) en de voorziene gebruiksmodaliteiten (hoeveel camera's, verwittiging van de gefilmde personen, al dan niet bekijken van beelden in real time, modaliteiten voor het opnemen en bewaren van beelden,...).

De gemeenteraad formuleert zijn advies na de korpschef te hebben geraadpleegd.  Dit advies heeft een geldigheidsduur en zal op gemotiveerd verzoek kunnen worden hernieuwd bij het verstrijken van deze termijn.

In de besloten plaatsen

Het gebruik van mobiele bewakingscamera's in de besloten plaatsen is beperkt tot 3 gevallen:

1ste geval: het gebruik van mobiele bewakingscamera's door de bewakingsagenten in het kader van de situationele bevoegdheden zoals voorzien door de wet op de private veiligheid

Deze hypothese beoogt dus slechts de bewakingsagenten en een welbepaald kader, met name de uitoefening van bepaalde bevoegdheden die slechts betrekking hebben op bepaalde bijzondere plaatsen (bijv.: luchthavens, internationale stations, nucleaire sites,...)

2de geval: het gebruik van mobiele bewakingscamera's op een besloten plaats, of delen van deze plaats, waar niemand wordt verondersteld aanwezig te zijn:

Het betreft bijvoorbeeld een winkel buiten de openingsuren, een commercieel centrum 's nachts, de onbewoonde delen van een industrieterrein,...

• Het criterium is het feit dat er niemand op deze plaats of delen van de plaats die men met mobiele bewakingscamera's wil bewaken, zou moeten zijn.

3de geval: Gebruik van mobiele bewakingscamera's door een natuurlijke persoon, voor persoonlijk of huiselijk gebruik, in een niet voor het publiek toegankelijke besloten plaats.

Deze hypothese beoogt meer bepaald het geval van de eigenaar van een groot domein die deze privéeigendom wil bewaken door middel van mobiele bewakingscamera's die zich over de hele oppervlakte van zijn terrein zouden kunnen verplaatsen. 

Opgelet: Deze regel belet niet om de finaliteits- en proportionaliteitsbeginselen na te leven (men gebruikt geen mobiele bewakingscamera als deze meer binnendringen dan een vaste camera, om dezelfde doelstellingen te beogen) en uiteraard de reglementering op de drones (koninklijk besluit van 10 april 2016 met betrekking tot het gebruik van op afstand bestuurde luchtvaartuigen in het Belgisch luchtruim).

Gebruiksregels

Aangifte en register

Net zoals voor de vaste bewakingscamera's moet de verwerkingsverantwoordelijke

• Aangifte doen van het gebruik van mobiele bewakingscamera's (uiterlijk de dag vóór de eerste ingebruikneming) en deze aangifte bijhouden.  
• Een schriftelijk register bijhouden van zijn beeldverwerkingsactiviteiten.  

Uitzondering: Gebruik van mobiele bewakingscamera's door een natuurlijke persoon, voor persoonlijk of huiselijk gebruik, in een niet voor het publiek toegankelijke besloten plaats.

Informatie van de gefilmde personen
 

Mobiele ANPR-bewakingscamera's in een niet-besloten plaats

De informatie wordt gegeven op twee gezamenlijke manieren:

• Pictogram op het voertuig waarop de bewakingscamera is gemonteerd;
• Elk ander informatiekanaal waarmee de burgers duidelijk kunnen worden geïnformeerd (website van de gemeente, gemeentekrantje, openbare aanplakking, informatie per brief of sms,...)
   

Mobiele bewakingscamera's in een besloten plaats

In de besloten plaatsen, zoals voor de vaste camera's, wordt het gebruik van mobiele bewakingscamera's aangegeven met een pictogram aan de ingang van de bewaakte plaats. 

Richting van de bewakingscamera's

De mobiele bewakingscamera's kunnen gemakkelijk worden gericht naar een plaats waarvoor men zelf de gegevens niet verwerkt. 

Daarom heeft de wet uitdrukkelijk voorzien dat dit niet toegelaten is, behalve in de gevallen waar het gaat over een plaats die een bijzonder risico voor de veiligheid inhoudt, waarvoor de verwerkingsverantwoordelijke zijn camera kan richten naar de perimeter rechtstreeks rond de plaats.  

Bekijken in real time
 

Wat de niet-besloten plaatsen betreft
 

Doeleinden:

Wanneer er bewakingscamera's worden geplaatst in niet-besloten plaatsen (de openbare weg), gebeurt het bekijken in real time uitsluitend 

• Onder toezicht van de politiediensten BEHALVE als de camera's worden gebruikt om toezicht te houden op de naleving van een gemeentereglement inzake parkeren (retributies parkings);
• Met als doel de bevoegde diensten (politiediensten, hulpdiensten,...) toe te laten onmiddellijk tussen te komen bij misdrijf, schade, overlast of ordeverstoring en deze diensten zo goed mogelijk te sturen in hun optreden.

Door wie?

• Door de bewakingsagenten in het kader van artikel 115 van de wet tot regeling van de private en de bijzondere veiligheid;
• Door de personen vastgesteld bij koninklijk besluit van 9 maart 2014: de agenten van politie, de leden van het administratief en logistiek kader van de politiediensten (CALOG) en de militairen overgeplaatst naar het CALOG.

Hebben eveneens toegang in real time tot de beelden de overheden en diensten bevoegd voor 

• het coördineren van de veiligheid bij belangrijke evenementen die een impact kunnen hebben op de openbare orde en de veiligheid van de bevolking en
• het opvolgen van de evolutie van de noodsituaties om het beheer ervan te coördineren.

Men beoogt overheden, diensten en personen die hierin een rol moeten spelen, desgevallend bijeengebracht in crisis- of coördinatiestructuren op lokaal, provinciaal of nationaal niveau, zoals de operationele commandoposten, de coördinatiecomités en de nationale crisiscellen (minister van Binnenlandse Zaken, leden van het openbaar ministerie, de provinciegouverneur, de burgemeester, of hun gemachtigden, de ambtenaar belast met de noodplanning en de diensten die optreden in het kader van de betrokken disciplines (hulpverleningszones, operationele eenheden van de civiele bescherming, gezondheidsinspecteur, …)).

Wat de besloten plaatsen betreft

Het bekijken in real time is enkel toegelaten met als doel een onmiddellijk ingrijpen mogelijk te maken bij misdrijf, schade, overlast of ordeverstoring.

Men blijft dus binnen de doeleinden van de bewakingscamera's, met name de bewaking en het toezicht met als doel misdrijven tegen personen of goederen te voorkomen, vast te stellen, op te sporen, ...

Door wie?

Hebben slechts toegang tot de beelden de verwerkingsverantwoordelijke en de personen die handelen onder zijn toezicht.

Opgelet: het bekijken in real time kan een bewakingsactiviteit zijn!  Let er in dit geval op dat de wet van 2 oktober 2017 tot regeling van de private en bijzondere veiligheid wordt nageleefd!

Meer info over de private en bijzondere veiligheid.

Opnemen en bewaren van de beelden

De beelden van de bewakingscamera's kunnen worden opgenomen, maar uitsluitend met als doel om bewijzen te verzamelen van overlast of van feiten die een misdrijf opleveren of schade veroorzaken en de daders van de feiten, de verstoorders van de openbare orde, de getuigen of de slachtoffers te zoeken en te identificeren.

Op dezelfde wijze kan de bewaringstermijn één maand niet overschrijden als de beelden niet kunnen bijdragen tot het bewijzen van een misdrijf, van schade of van overlast of tot het identificeren van een dader van de feiten, een verstoorder van de openbare orde, een getuige of een slachtoffer.

Voor bepaalde plaatsen die een bijzonder risico voor de veiligheid inhouden (bij koninklijk besluit bepaald), wordt deze bewaringstermijn tot drie maanden verlengd.