Veelgestelde vragen

Vind het antwoord op uw vragen in onze FAQ’s en de lijst met meestgestelde vragen op deze website. De FAQ / veelgestelde vragen zijn gesorteerd per thema.
249 resultaten

Gemeenschapswacht

Mogen gemeenschapswachten ingezet worden voor het verwijderen van zwerfvuil/sluikstort?

Nee. 
Het opruimen van zwerfvuil behoort niet tot de basistaken van de gemeenschapswachten. In de strijd tegen zwerfvuil/sluikstort worden wel gemeenschapswachten ingezet. Volgende taken  kunnen zij in dit geval uitoefenen: aanwezigheidsfactor-sociale controle, mensen aanspreken wanneer zij sluikstorten/zwerfvuil gooien, soms  GAS uitschrijven in kader van administratieve  sanctie (gemeenschapswacht-vaststeller). 
In ieder geval zijn de gemeenschapswachten een tussenschakel en gaan zij wanneer ze dergelijke praktijken vaststellen dit rapporteren naar de bevoegde diensten. 
 

Mag een gemeenschapswacht een identiteitsbewijs opvragen?

  • Nee, enkel een gemeenschapswacht-vaststeller mag een identiteitsbewijs opvragen.

    De wetgeving voorziet dat een identiteitscontrole enkel mag uitgevoerd worden door een gemeenschapswacht-vaststeller, en dit enkel bij een betrapping op heterdaad van het stellen van feiten die aanleiding kunnen geven tot een gemeentelijke administratieve sanctie. Ingeval van weigering, is het gebruik van dwang uitgesloten. Deze bevoegdheid komt enkel aan leden van de politiediensten toe. Bijgevolg is het op zo een moment de juiste werkwijze om de politie te contacteren.

Mag een gemeenschapswacht dwang en/of geweld gebruiken in de uitoefening van zijn taken?

De  gemeenschapswacht beschikt uitsluitend over dezelfde bevoegdheden tot het gebruiken van dwang of geweld die elke burger werden toegekend. 

Voor alle duidelijkheid, de gemeenschapswacht kan, met uitzondering van de wettige verdediging en het burgerarrest, nooit dwang of geweld uitoefenen tijdens  de uitoefening van zijn/haar ambt. 
 

 

Kan een gemeenschapswacht ingezet worden als seingever bij een natuurloop?

Het is niet toegelaten gemeenschapswachten in te zetten als seingever. Hiervoor zijn in de regelgeving twee argumenten terug te vinden:

In de omzendbrief PREV 32 wordt verduidelijkt welke opdrachten al dan niet begrepen moeten worden onder de opdracht  “het informeren van bestuurders over het hinderlijk of gevaarlijk karakter van het verkeerd parkeren en hen sensibiliseren met betrekking tot het algemeen reglement op de politie van het wegverkeer en het correct gebruik van de openbare weg, alsook het helpen van kinderen, scholieren, gehandicapten en ouderen bij het veilig oversteken”. Hierin wordt uitdrukkelijk gesteld dat het inzetten als signaalgevers tijdens bijvoorbeeld wielerwedstrijden niet onder deze opdracht valt. 

Bovendien kunnen gemeenschapswachten niet worden ingezet bij een evenement dat uitsluitend wordt georganiseerd door een andere organisator dan de overheid. De private organisator moet dan voor alle plaatsen waar dit evenement georganiseerd wordt een beroep doen op private bewakers. 
 

Kunnen gemeenschapswachten diefstalpreventie-advies geven?

In PREV  32 staat onder het punt waar uitleg gegeven wordt bij de opdrachten van gemeenschapswachten - sensibiliseren van het publiek aangaande de veiligheid en de criminaliteitspreventie - het volgende met betrekking tot inbraakpreventie:

"Sensibilisatie tegen inbraak: sensibiliseren van burgers met betrekking tot organisatorische maatregelen die zij kunnen nemen om het risico slachtoffer te worden van inbraak te verkleinen; o.a. ter gelegenheid van informatiestands op beurzen, informatieavonden, enz. Echter, het geven van een uitgebreid diefstalpreventie-advies aan huis bij particulieren, of in een handelszaak, behoort niet tot het takenpakket van de gemeenschapswachten maar tot de opdrachten van de erkende diefstalpreventieadviseur."

Daarnaast behoren private plaatsen niet tot het werkterrein van de gemeenschapswachten.

Gemeenschapswachten mogen dus tips geven om inbraak te voorkomen in het kader van sensibiliseringsacties maar mogen tijdens hun functie geen uitgebreid diefstalpreventie-advies geven. 
 

Kunnen de gemeenschapswacht-vaststellers inbreuken op het gemeentereglement inzake parkeren vaststellen?

Ja. Het gaat hier enkel over inbreuken op het gemeentereglement inzake de gemeenteretributie, of die kunnen leiden tot administratieve sancties. 

Kunnen de gemeenschapswacht-vaststellers zogenaamde ‘gemengde inbreuken’ vaststellen?

De wet van 15 juli 2018 betreffende diverse bepalingen stelt dat gemeenschapswacht-vaststellers inbreuken kunnen vaststellen in het kader van stilstaan en parkeren  (= gemengde inbreuk).  

Kunnen er nog nieuwe steden/gemeenten intekenen op het dispositief 160 startbaners?

Het is niet meer mogelijk om in te stappen op een overeenkomst met betrekking tot gemeenschapswachten. 
De lijst met steden en gemeenten die kunnen genieten van een bepaalde subsidie voor de gemeenschapswachten werd reeds een aantal jaar geleden bepaald.

Ondertussen werd de financiering hiervan bovendien overgeheveld naar de gewesten. 
 

Hoe kan men starten met een dienst gemeenschapswachten en met welke regelgeving dient er dan rekening te worden gehouden?

Het staat een stad of gemeente volledig vrij om ervoor te kiezen gemeenschapswachten aan te werven. 

Voornaamste regelgeving: 

-    De wet van 15 mei 2007 tot instelling van de functie van gemeenschapswacht, tot instelling van de dienst gemeenschapswachten en tot wijziging van artikel 119bis van de nieuwe gemeentewet, gewijzigd door de wet van 13 januari 2014.
-    Omzendbrief PREV 32 van 3 mei 2010 – Omzendbrief waarbij uitleg verschaft wordt bij de functie van gemeenschapswacht en bij de instelling van de dienst gemeenschapswachten.  
-    Koninklijk Besluit van 15 mei 2009  tot bepaling van de opleidingsvoorwaarden waaraan de gemeenschapswachten moeten voldoen, evenals de modaliteiten tot aanwijzing van de opleidingsinstellingen en tot erkenning van de opleidingen, gewijzigd door het Koninklijk Besluit van 13 januari 2016.
-    Ministerieel Besluit van 7 december 2008 betreffende de werkkleding en het embleem van de gemeenschapswachten.
-    Ministerieel Besluit van 14 september 2020 tot bepaling van het model van identificatiekaart van de gemeenschapswachten en de gemeenschapswacht-vaststeller.
-    Koninklijk Besluit van 14 augustus 2021 betreffende de organisatie van het psychotechnisch onderzoek voor de gemeenschapswacht en de gemeenschapswacht-vaststeller.
-    Ministeriële omzendbrief betreffende de identificatiekaarten van de gemeenschapswachten en de gemeenschapswacht-vaststellers.
-    Koninklijk besluit van 19 december 2021 tot wijziging van het koninklijk besluit van 15 mei 2009 tot bepaling van de opleidingsvoorwaarden waaraan de gemeenschapswachten moeten voldoen, evenals de modaliteiten tot aanwijzing van de opleidingsinstellingen en tot erkenning van de opleidingen.   

Enkele belangrijke punten:

-    De wet van 15 mei 2007 heeft geen betrekking op het arbeids- en sociaal statuut van de gemeenschapswachten(-vaststellers). De gemeente kan opteren voor het sociaal dispositief van haar keuze en kan zo aan deze beambten het statuut toekennen dat zij het meest geschikt acht. 
-    De opdrachten die de gemeenschapswachten kunnen uitoefenen en het werkterrein waarop zij dit kunnen doen, staan (limitatief) opgesomd in de wet en verduidelijkt in de omzendbrief.
Ook de bevoegdheden van de gemeenschapswachten en de uitoefeningsvoorwaarden voor de functie van gemeenschapswacht zijn hierin opgenomen.
-    Vanaf het moment dat een gemeente beslist om beambten aan te werven die één of meerdere activiteiten zoals bepaald door de wet op de gemeenschapswachten zullen uitoefenen, is een gemeente verplicht om een dienst gemeenschapswachten op te richten en het gemeenteraadsbesluit tot oprichting van de dienst gemeenschapswachten binnen de drie maanden nadat het besluit werd genomen over te maken aan de minister van Binnenlandse Zaken. 
 

Welke loonschalen zijn van toepassing op de gemeenschapswachten?

De  wet  van 15 mei 2007 is niet regulerend op het vlak van het arbeidsstatuut, noch op het vlak van het sociaal statuut van de  gemeenschapswachten. 
De wet regelt dus niets met betrekking tot het statuut waaronder de gemeenschapswachten aangeworven zijn of zullen worden aangeworven: hierin wordt de autonomie van de gemeente gerespecteerd. 

De gemeente kan dus opteren voor het sociaal dispositief van haar keuze en kan zo aan de  beambten het statuut toekennen dat zij het meest geschikt acht.
De loonschalen van de gemeenschapswachten zullen dan ook afhankelijk zijn van het statuut, de  werktijden, enz.. waaronder de lokale overheid haar gemeenschapswachten heeft aangeworven of wenst aan te werven.